လက်ရှိမှာ ဒေသခံတွေဟာ စားသောက်ဖို့ရိက္ခာ၊ သောက်ရေသန့်တွေ အရေးပေါ်လိုနေသလို ရေသန့်ဆေးတွေ အပါအဝင် ဆေးဝါး၊ သီးနှံမျိုးစေ့၊ ချက်ပြုတ်စားသောက်ဖို့ အိုးခွက်၊ အဝတ်အထည်၊ အိမ်သာခွက်တွေနဲ့ တိရစ္ဆာန်အစာတွေလည်း လိုအပ်နေပါတယ်။
“ဦးမင်းရာက သစ်မှောင်ခိုလုပ်တာ၊ သစ်မှောင်ခိုလုပ်တော့ စကစ ဗိုလ်ကြီးတွေ ရဲတွေနဲ့ နဂိုထဲကသိမှာပေါ့၊ အဲ့တာက တကြောင်း၊ နယ်မြေခံတပ်ရင်းတခုက စစ်ကြောင်းလာမယ်ဆိုတုန်းက သူ့ ရွာနားမှာ မိုင်းတွေ သွားကာတာ၊ အဲ့မိုင်းတွေကို ဦးမင်းရာက သူ့လူတယောက်ကို ဖျက်ခိုင်းတာ၊ အဲ့တာတွေတကြောင်းကြောင့် ဒလန်လို့ ယူဆတယ် ထင်တယ်။” လို့ လုံခြုံရေးအရ အမည်မဖော်လိုသူ ရွာသားတဦးက ပြောပါတယ်။
"နေ့ရောညပါ လူဖမ်းပွဲလုပ်နေကြတယ်။ ပိုက်ဆံမပေးနိုင်တဲ့သူဆို ဖမ်းတယ်။ အဲ့ဒီနယ်မှာ မတရားဖမ်းဆီးတာတွေရှိနေလို့ ရှင်းခဲ့တာပါ။ စခန်းမှူးရော ကိုသက်ပါ သေတယ်"
တပ်ရင်းအတွက် လိုအပ်တဲ့ရိက္ခာတွေကို ပြည်သူတွေ လှူဒါန်းထားတဲ့ ငွေနဲ့ ဝယ်ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ရိက္ခာတွေ ဝယ်တဲ့အခါမှာလည်း ပြည်သူတချို့ကပဲ စျေးမှာသွားဝယ်ပေးပြီး ရဲဘော်တွေ လာသယ်ဖို့ လမ်းအဆင်ပြေတဲ့နေရာအထိ ပို့ဆောင်ပေးကြတယ်လို့ ဒုတပ်ရင်းမှူးစူပါ ကပြောပါတယ်။
"ကျမတို့ရောက်ခဲ့တဲ့ ဆူးပန်းရွာဆို ရွာထဲဝင်လိုက်တာနဲ့ သက်ကြီးဘိုးဘွားတွေက သူတို့အိမ် အခြေနေတွေကိုပြတယ်။ ဘာဆိုဘာတခုမှမကျန်တာ။ အချို့ဆိုအိမ်ရောဝိုင်း(ခြံ)ရော ပျောက်သွားတာ။ အဲ့လိုလူတွေလည်းအများကြီးပဲ။ ရွာတခုလုံးမှာ အကောင်းတိုင်းကျန်တာတခုမှမရှိဘူး။”
“(ချင်းတွင်းမြစ်ထဲမှာ) တံငါစက်လှေတွေလာတာကို PDF လာတာထင်ပြီးပစ်တာ၊ အိမ်ထဲမှာရှိတဲ့ မိခင်ဖြစ်သူနဲ့ သမီးဒဏ်ရာရတယ်၊ အိမ်ခေါင်မိုးလည်းပွင့်သွားတယ်၊ မိခင်ကတော့ မျက်လုံးမျက်ဆံ ဒဏ်ရာရပြီး ကလေးကတော့ ဒဏ်ရာရပေမဲ့ စိုးရိမ်ရတဲ့အနေအထား မရှိပါဘူး။”
ရှိန်းမကားရွာဘက်ကနေ ရွှေတိုက်တောင်ကျေးရွာကို စစ်ဘေးရှောင်လာရတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်နဲ့ကလေးငယ် ၁၂၀ ဝန်းကျင်ကို စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက် နေ့လယ်ပိုင်းမှာထမင်းတနပ်ကျွေးခဲ့တဲ့အပြင် အဲ့ဒီထဲက စစ်ရှောင်ကလေးငယ် ၇၂ ဦးကို စာရေးကိရိယာထောက်ပံ့ခဲ့ပြီး ငွေကျပ် ၈ သိန်း ကုန်ကျခဲ့တယ်လို့ ရွှေဘိုမြို့နယ်လွတ်လပ်သော ထောက်ပို့ရေးအဖွဲ့ တာဝန်ခံ ကိုနေမင်းခန့်က ပြောပါတယ်။
“နေ့ဘက်တွေဆို သူများအိမ်က အလုပ်လေးတွေ လုပ်တယ်။ ညဘက်ကျရင်တော့ ပြန်ထွက်တယ်။ ပြန်ထွက်တဲ့အထဲမှာ လက်လုပ်လက်စားသမားတွေထက် ပိုက်ဆံချမ်းသာတဲ့သူတွေပဲ ထွက်ကြတာပါ” လို့ လက်ယက်မ ဒေသခံအမျိုးသမီးတဦးက ပြောပါတယ် ။
"သူတို့က (စကစ) ယူနီဖောင်းလည်းမပါတော့ ကျနော်တို့မဟာမိတ်တွေအနေနဲ့ ဝင်လာတယ်ပဲ ကင်းသမားတွေက ထင်လိုက်တာ။ အဲ့ဒီအချိန်မှာ ရင်း ၃ အိုင်အို ကိုဖက်တီးနဲ့ ခရိုင်ပကဖက ကိုအီးတီတို့က မုန့်စားဖို့ထွက်လာတာ။ မင်းတို့ဘယ်သွားမှာလဲလို့ လှမ်းမေးတော့ ကိုဖက်တီးက ကျနော် ရင်း ၃ ကပါလို့ ပြန်ပြောလိုက်တယ်။ ရင်း ၃ ကဆို မှောက်ဆိုပြီး ဖမ်းသွားတာ။ အဲ့ဒီအချိန်မှာအကုန် ဝရုန်းသုံးကား ဖြစ်သွားတယ်။ ဒီလိုဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ ရွာရဲ့နေရာတော်တော် များများကို စစ်တပ်က စီးထားနေပြီ"
“လောလောဆယ်တဲ့ ရှိတဲ့ဆရာ၊ ဆရာမတွေက အဆင်ပြေအောင်ကုသပေးထားပါတယ်။ ပစ်တာကတော့ PDF တပ်ရင်းတပ်ဖွဲ့တွေရှိတယ်ဆိုပြီးပစ်တာ။ တကယ်တမ်းက PDF တွေမဟုတ်ဘဲ အရပ်သား ပြည်သူတွေနေတဲ့နေရာတွေ ဖြစ်နေတာ”
"အစားအသောက်နဲ့ရေအခက်ခဲဖြစ်တယ်။ ရေကလည်းချိုးမရ သောက်မရ။ မြေကြီးတွေချည်းပဲ ပြစ်တွဲနေတာ။ ရှိတာလေးတွေမျှစားနေကြရတယ်။ ငါးခြောက်ရှိတဲ့သူက ငါးခြောက်နဲ့၊ ပဲရှိတဲ့သူကပဲနဲ့စား။ တထပ်အိမ်တွေကမြုပ်တော့ နှစ်ထပ်အိမ်တွေပေါ်တက်နေ။ စားစရာရှိသူနဲ့မရှိသူကမျှတ စားနေကြရတာ"
မကွေးတိုင်း၊ ရေစကြိုမြို့နယ်၊ ဆင်မရဲကျေးရွာအရှေ့ဘက်ထိပ်ရှိ စစ်သားနဲ့ပျူစောထီးတွေ ငွေတောင်း နေတဲ့ဂိတ်ကို စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက်မနက် ၁၀ နာရီ ၄၅ မိနစ်လောက်မှာ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်လို့ Yesagyo Revolution Group (YRG) အဖွဲ့ဆီက သိရပါတယ်။
"ရေဘေးသင့်ကျေးရွာတွေက တော်တော်များတယ်။ ကျနော်တို့ အထက်ပိုင်းမှာတင် ကျေးရွာနှစ်ဆယ်/အစိတ်ကျော်တယ်။ အောက်ပိုင်းတွေမှာလည်း ရှိသေးတယ်။ ရွာတွေက လုံးဝရေပြင်ပဲ။ တထပ်အိမ်တွေဆိုလည်း မြုပ်နေတာတွေရှိတယ်"
မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ တံတားဦးမြို့နယ်၊ တံတားဦးအဝိုင်းအနီး၊ တံတားဦး-ပုလိပ်လမ်းပေါ်မှာ ရေစီးနဲ့မျောနေတဲ့ မိသားစုတွေကိုကယ်ဖို့သွားတဲ့လှေမှောက်ပြီး ၁၉ နာရီကျော်ပျောက်ဆုံးနေပြီးမှ အသက်ရှင်လျက် ပြန်ကယ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ လူမှုကူညီရေးအသင်းထံက သိရပါတယ်။
“မနေ့က သွားလှူတော့ ဒေသခံအမျိုးသမီးတွေက ဒါကြီးကို မဝတ်ရဲဘူး ဒါကြီးက ဘယ်လိုကြီးတုန်းဆိုပြီးပြောတာ။ ပုံမှန်ဆိုရင် ရွာဘက်ကလူတွေဆိုတာ အတွင်းခံကို Menstruation(ဓမ္မတာ) လာတဲ့အချိန်လောက် သုံးကြတာ။”
Sharing Information to the Local