စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မုံရွာမြို့နယ်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်က မီးရှို့သွားတဲ့ အိမ်ထောင်စုတွေကို ထောက်ပံ့ငွေတွေ ပေးအပ်ခဲ့တယ်လို့ Union Liberation Front - ULF ရဲ့ ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံက ပြောပါတယ်။
"ရွာတွေမှာ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေက လိုက်ပြောတယ်တဲ့။ တိုက်ပွဲကြီးတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ သုံးရက်အတွင်း ကျေးရွာကနေ ပြောင်းထားကြဖို့ လိုက်ပြောတယ်လို့ သတင်းထွက်လာပြီး မနေရဲတဲ့သူတွေက ပြောင်းရွှေ့လာကြတယ်။ ဘယ်ဘက်က လာပြောလဲဆိုတာကတော့ အရပ်ဝတ် လက်နက်ကိုင်တွေကလာပြောတာပဲ ပြောတယ်။ ဘယ်ဘက်ကမှန်း မသိကြဘူး"
“နံကြားကနေ ဖြတ်မှန်တဲ့ ကျည်ဆန်က အသည်းရယ်၊ အဆုတ်ရယ်၊ ကျောက်ကပ်ရယ် ၃ ခုကို ဖြတ်ထွက်သွားတာ။ ပထမတရက် ခွဲစိတ်ခန်းဝင်တော့ အသည်းကိုခွဲစိတ်ပြီး ကျောက်ကပ်တလုံး ထုတ်လိုက်ရတာ။ အဲ့ကနေ တရက်စောင့်ကြည့်ပြီး ဒီမနက် အဆုတ်ကို ခွဲစိတ်ခန်းထပ်ဝင်ဖို့ရာ မနေ့က ဆုံးသွားတော့ မလုပ်လိုက်ရတော့ဘူး။”
"အရင်က ရွာနားကပ်နေတော့ ရေအတွက်ကအဆင်ပြေတယ်။ အခုက ရွာနဲ့အဆင်မပြေဖြစ်တော့ နေရာပြောင်းရွှေ့နေရတော့ ရေအခက်ခဲရှိလာတယ်။ သုံးရေကတော့ အနီးကချောင်းရေတွေနဲ့ သုံးနေပေမယ့် အမှန်တကယ်ဆို မသန့်တဲ့ရေတွေကများတယ်။ သောက်ရေအတွက်ဆို ၃ မိုင်လောက် အကွာထိသွားပြီး ခပ်နေကြရတယ်"
မန္တလေးတိုင်း၊ စဉ့်ကူးမြို့နယ်အတွင်းက ကျေးရွာတွေနဲ့ စစ်ရှောင်နေရာတွေမှာ ဇွန်လနှောင်းပိုင်းကစလို့ ဧရာဝတီမြစ်ရေ ကြီးလာတာကြောင့် ဒေသခံပြည်သူတွေနဲ့ စစ်ရှောင်တွေမှာ အခက်အခဲမျိုးစုံကြုံတွေ့နေကြရတယ်လို့ ရွှေဘိုမြို့နယ် လွတ်လပ်သောထောက်ပို့ရေးအဖွဲ့ ဆီက သိရပါတယ်။
“ထီးလင်းမြို့နယ်ထဲမှာတော့ စာသင်ကျောင်းက အသစ်ဆောက်လုပ်တာဆိုလို့ ဒီစစ်ဘေးရှောင်စခန်းမှာ ဆောက်လုပ်တဲ့ ကျောင်းတကျောင်းပဲရှိပါတယ်။ ကျန်တာတွေကကျတော့ နဂိုရှိပြီးသား စာသင်ကျောင်းတွေကို ပအဖ အနေနဲ့ ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း ပြုပြင်တာတွေကို တတ်နိုင်သမျှဝင်ကူကြပါတယ်။”
ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင် ၉ ရက်က လသားမိခင်တွေ၊ လေဖြန်းလူနာတွေ အပါအဝင် စစ်ရှောင်ပြည်သူ ၃၀ ကျော်ကို အခမဲ့ဆေးကုသပေးပြီး ယင်လုံအိမ်သာ ၂ လုံးနဲ့ စစ်ရှောင်တွေနေထိုင်ဖို့ အဆောက်အဦတွေကိုပါ တပ်ရင်းရဲ့ရဲဘော်တွေက ဆောက်လုပ်ပေးခဲ့တာလို့ ပခုက္ကူခရိုင် တပ်ရင်း ၁၁ (PPC) ရဲ့ I.O (Intelligence Officer) ကိုတေဇ က ပြောပါတယ်။
"ဘုန်းကြီးကျောင်းထဲကို စစ်ရှောင်လာတဲ့သူတွေလို့ သိရပါတယ်။ သွေးထွက်လွန်နေတာ။ မန္တလေးဆေးရုံကြီး ကိုသွားဖို့ ကားလမ်းတွေအကုန်ပိတ်ထားတော့ ဒီအတိုင်းထားရတယ်"
“အခုတော့ နေရပ်စွန့်ခွာစစ်ရှောင် အိမ်ထောင်စုတွေမှာ မှီခိုစရာ အရမ်းခက်ခဲလာတဲ့အတွက် အညာတဲအိမ်တွေ စတင်ဆောက်လုပ်ကူညီပေးနေပါတယ်။ ဘယ်ဒေသကပဲရောက်ရောက် ဒီပဲယင်းနယ်အတွင်း ရောက်လာသူတွေထဲက နေရာခက်ခဲ သူတွေကိုကူညီပေးနေပါတယ်။”
စစ်ရှောင်စခန်းရှိရာကို သွားရောက်ဖို့အတွက် မိုးရာသီကာလမှာ လမ်းခရီးဆိုးရွားခက်ခဲပေမယ့်လည်း စားနပ်ရိက္ခာအတွက်အရေးကြီးတဲ့ ဆန်တင်း ၉၀ ကို ရောက်အောင်ပို့ဆောင်ခဲ့တယ်လို့ ထောက်ပံ့ရေးအဖွဲ့တာဝန်ခံ ကိုသူရိန် က ပြောပါတယ်။
“ထိုမာရွာထဲကို စစ်သားတွေဝင်ကတည်းက ရွာသားတွေက ရှောင်နေခဲ့တာ။ အခုထိလည်း ဝင်လို့မရသေးဘူး။ ရွာထဲကို အချိန်မရွေးလက်နက်ကြီးတွေလည်း ကျနိုင်တယ်။ ပြည်သူတွေထိမှာကြောက်လို့ ပကဖတွေက ရွာထဲပေးမဝင်သေးဘူး။”
စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မြောင်မြို့နယ်အတွင်းမှာ စစ်ရှောင်နေရတဲ့ ပြည်သူတွေကို ဇူလိုင် ၄ ရက်က အာဟာရဒါန ထမင်းဟင်းကျွေးမွေးခဲ့တယ်လို့ မြောင်မြို့နယ် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးနဲ့လုံခြုံရေးအဖွဲ့ CDSOM တပ်ဖွဲ့ဆီက သိရပါတယ်။
မန္တလေးတိုင်း၊ မတ္တရာမြို့ရဲ့မြောက်ဘက်အဝင်မှာရှိတဲ့ ရေနံ့သာရဲစခန်းကျပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတပ်က မတ္တရာမြို့ကို ခံစစ်ပြင်ထားတာကြောင့် ဒေသခံတချို့ ဘေးလွတ်ရာသို့စတင်ရှောင်တိမ်းနေကြပြီလို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။
ဇူလိုင် ၂ ရက် နဲ့ ၃ ရက် မနက်ပိုင်းတွေမှာ ကောလင်းပြည်သူမှပြည်သူသို့ အဖွဲ့က အိမ်ထောင်စု ၁၆၃ စုအတွက် အိမ်ထောင်စုတစုကို နေကြာဆီ ၁ လီတာနဲ့ အိမ်ထောင်စု ၂၅၀ အတွက်ကိုတော့ အိမ်ထောင်စုတစုကို ခြင်ထောင် ၁ လုံး ထောက်ပံ့ပေးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
မကွေးတိုင်း၊ ယောဒေသ၊ ဆောမြို့နယ်အတွင်း စစ်ရှောင်ပြည်သူတွေကို ဇူလိုင် ၂ ရက်မှာ အာဟာရဒါနကျွေးမွေးခဲ့ပြီး အမျိုးသမီးလစဥ်သုံးပစ္စည်းတွေပါ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့တယ်လို့ Yu&Tulip Foundation အဖွဲ့ဆီက သိရပါတယ်။
Sharing Information to the Local