အလုပ်မရှိ ရေသောက်ဗိုက်မှောက်နေကြမယ်ဟေ့ ဆိုတဲ့စကားကို အခုအချိန်မှာတော့ ရပ်ကွက်ထဲမှာ တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် ပြောဆိုနေကြပါပြီ။ အရင်တုန်းက အဲဒီစကားကို ရေရွှန်းပတ်ရွှန်း ပြောခဲ့ရင်တောင် အယူသီးလှပါတယ်ဆိုတဲ့ ရှေးလူကြီးတချို့ရဲ့ "ဟဲ့ ဟဲ့ ဒီစကား မပြောကောင်း မဆိုကောင်းဘူးကွဲ့" ဆိုပြီး တားမြစ်ခဲ့သူမရှိသလို တားမြစ်တာကိုလည်း ကြားလည်းမကြားမိခဲ့ဘူးပါ သူတို့စိတ်ထဲမှာလည်း ဒီစကားဟာ ဥပမာအနေနဲ့ တင်စားပြောဆိုတယ်လို့ပဲ ထင်မှတ်ထားပုံရပါတယ်။
"ဆန်ဈေးတွေက တရက်နဲ့တရက်မတူးဘူး။ ဒီနေ့ တအိတ်ကို ၆သောင်းဆိုရင်၊ မနက်ဖြန် ၇သောင်း ဖြစ်နေပါတယ်။ဒီလိုဈေးတက်နေလို့ အခြေခံလူ တန်းစားတွေ ဘယ်လိုလုပ်နပ်မှန်တော့မလဲ။ အလုပ်အကိုင်ကလည်း ရှားတယ်။ ဆက်လို့သာ ဈေးတွေမကျဘဲ ထိုးတက်နေမယ်ဆိုရင် လူတွေ ငတ်သေဖို့ကိန်း ဆိုက်ကျမယ်"
နတ်စင်ဝင်းလွန်တာနဲ့ လှည်းလမ်းက တောင်ဘက်ကိုတစ်လမ်း၊ ရှေ့တည့်တည့်ကိုတစ်လမ်း ခွဲထွက်နေကြတယ်။ ရှေ့တည့်တည့်လမ်းထဲဝင်လိုက်ရင် ဘေးတစ်ဖက်တစ်ချက်မှာ ဂျီးယားတို့အိမ်ဝင်းနဲ့ အရီးလေညိုမတို့အိမ်ဝင်းတွေ ရှိနေကြတယ်။ ဂျီးဆိုတာ ဦးကြီး၊ ဦးလေးသဘောပါပဲ။ ဂျီးယားဆိုတော့ ဦးကြီးယားပေါ့။
အရင့်အရင်တုန်းက ပရက်ဆော့ခွန်းလို့ပြောလိုက်ရင် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးမှန်း မသိကြသူများပေမဲ့ အာဆီယံအထူးသံဖြစ်လာပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံထဲလာလိုက်၊ မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ လေကြောဖြောင့်လိုက်၊ မြန်မာပြည်သူတွေ ကိုစော်ကားလိုက်နဲ့ အခုတော့ ပရက်ဆော့ခွန်းဆိုရင် မြန်မာပြည်သူတွေထဲ အော့နှလုံးနာစရာ ချဉ်ပတ်အဖြစ်နဲ့ လူသိများလာခဲ့တယ်။
ကုန်စည်စီးဆင်းမှုမြန်ဆန်တဲ့ခေတ်မှာ သြဇာသီးတွေကတိုက်ရိုက်ဆိုသလို ဒိုင်တွေနဲ့ချိတ်ဆက်ပြီး သွားလိုတဲ့မြို့တွေကိုအရောက်သွားနိုင်ခဲ့ကြပြီ။ သြဇာခင်းတွေထိကားတွေနဲ့အရောက် လိုက်သိမ်းတယ်။ အဆင့်ဆင့်ကျော်ဖြတ်ပြီးအချိန်မကြာတော့ဘူး ပြည်ကိုသိပ်မလာကြတော့ဘူး။ ဘုရား၊ ဘူတာ၊ ညဈေးတို့မှာလည်း အနည်းငယ်သာလက်လီရောင်းချနေတာတွေ့ရတာပေါ့။ လက်ကားဒိုင်ကြီးတွေက စိုက်ခင်းတွေဆီတိုက်ရိုက်သွားကြတယ်။ ဒါပေမယ့်ဘာကြောင့်မှန်းမသိဘူး။ သြဇာသီးချိန်ဆိုပြည်မှာလွမ်းစရာ။
ကျနော်တို့နေ့တွေဟာ သွေးသံတရဲရဲ။ ကျနော်တို့ဘဝတွေ ရုန်းကန်အော်ဟစ်။ ဒီနေ့ထိတိုင် ဘုရားသခင်ဟာ ကျနော်တို့ဘက်မှာ ရှိမနေသေးဘူးလားလို့ နာနာကျင်ကျင်။ လူတယောက်အဖြစ်ဟာ တိရစ္ဆာန်နဲ့အတူတူလို့။ ဒါပေမဲ့ ယုံကြည်စွာ ကျနော်တို့ ရှေ့ဆက်နေဆဲ။
“ စစ်သားတွေက ရွာထဲကို၀င်လာ ကြတယ်။ တစ်အိမ်၀င်တစ်အိမ်ထွက်လူတွေကိုဖမ်းတယ်။ လမ်းမှာတွေ့တဲ့သူတိုင်းကိုလည်းဖမ်းတယ်။ ဖမ်းပြီးတော့စစ်သားတွေက ဖမ်းထားတဲ့သူတွေကို နောက်ပြန် ကြိုးတုတ်ပြီးတော့ မြေပြင်မှာမှောက်ထားကြတယ်။ ကျွန်မယောက်ျားကိုကျတော့ ထမင်းစားနေချိန်မှာဖမ်းခေါ် သွားတာ။ ကျွန်မကစစ်သားတွေကို မေးတယ်ဘာကြောင့်ဖမ်းတာလည်းလို့။ သူတို့ကဘာတစ်ခုမှမပြောခဲ့ဘူး။”
"အရင်က သစ်တောကငွေယူပေမဲ့ လမ်းဖောက်မခံဘူး။ လက်ဖောက်လမ်းနဲ့ သစ်ထုတ်ရတာ။ အခုက အင်ဂျင်ပါဝါကောင်းတဲ့ စက်ယန္တရားကြီးတွေနဲ့ဆွဲတယ်။ အတက်တွေကားမတက်နိုင်ရင် သူနဲ့ဆွဲတင်တယ်။ တင်ဖို့ချဖို့က ကရိန်းကားအသေးတောင်ရှိတယ်။ လမ်းကလည်း ဖောကားပေါ်တင်လာတဲ့ဘက်ဟိုးအသေးနဲ့ဖောက်တော့ လမ်းကရှယ်ဘဲ"
လက်ရှိတွင်လည်း စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)တို့အကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းမရှိသေးပေ။ သို့သော် မြောက်ပိုင်း မြို့တချို့တွင် တပ်နှစ်ခုအကြား အပြန်အလှန်လူဖမ်းပွဲကျင်းပနေသည်ကို တွေ့ရှိနေရသည်။ ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)ဖက်မှ စစ်ကောင်စီ၏အရာရှိပုဂ္ဂိုလ်၊ တပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို နေ့စဥ်ရက်ဆက် ဖမ်းဆီးလာနေသည်။ စစ်ကောင်စီဖက်မှလည်း ၎င်းတို့ဖက်မှတဦးပါသွားခဲ့လျှင် အရပ်သားပြည်သူအများအပြား ကိုလိုက်လံဖမ်းဆီးနေသည်။
"တပ်ရင်းမှူးက နိုဝင်ဘာလမှာဘဲ နောက်တန်းကို ခဏပြန်ရောက်လာတယ်။ အဲ့ဒီလထဲမှာဘဲ ချက်ချင်း ကယား(ကရင်နီ)ပြည်နယ်ကို စစ်ဆင်ရေးပြန်ထွက်ရတယ်။ သူထွက်သွားတဲ့နောက်ပိုင်း တပ်ရင်းမှူးကတော်က လက်ပံတန်းက အောက်လမ်းဆရာတယောက်ဆီမှာ သူ့စစ်ဝတ်စုံနဲ့ သူသေအောင်ဆိုပြီး အစီအရင်တွေ လုပ်တယ်။ သူ့အိမ်မှာရှိတဲ့ ဂမုန်းပင်မှာလည်း အောက်လမ်းဆရာခိုင်းတဲ့အတိုင်း "ကျော်ဇေယျ တိုက်ပွဲကျပါစေ" ဆိုတဲ့စာသားကိုရေးပြီး အစီအရင်လုပ်တယ်"
အာဏာသိမ်းမှုအပြီး ဆန္ဒပြသူတွေကို စစ်ကောင်စီက ပစ်ခတ်ဖြိုခွင်းဖမ်းဆီးမှုတွေ နေ့စဉ်ပြုလုပ်လာပြီး CDM ဆရာဝန်တွေ ကို လိုက်လံဖမ်းဆီးတာ၊ အမှုဖွင့်ထောင်ချတာ၊ ဆ/မ လက်မှတ်တွေရုတ်သိမ်းတာတွေ နိုင်ထက်စီးနင်းဆိုသလို ဆက်တိုက်ပြုလုပ်လာတဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလထဲမှာပဲ ဆရာတမာဟာ တောခိုဖို့ဆုံးဖြတ်ပြီး အဆက်အသွယ်ရရှိဖို့ တလလုံးစောင့်ဆိုင်းနေခဲ့ရတဲ့နောက် မေလလယ်ရောက်မှပဲ တောတွင်းတနေရာက PDF စခန်းငယ်လေးဆီ ကိုရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။
တောင်သူတွေအနေနဲ့ သူတို့သုံးစွဲနေတဲ့ ပေါင်းသတ်ဆေးရဲ့ ကောင်းကျိုးနဲ့ ဆိုးကျိုးအကြောင်းကို ခရေစေ့တွင်းကျသိရှိသူ အရေအတွက်ဟာ လက်ချိုးရေတွက်လို့ရပြီး အများစုကမသိရှိကြသလို ဆေးဖြန်းလုပ်သားတွေလည်း မသိရှိတာကြောင့် လုံလောက်တဲ့ အကာအကွယ် မရှိပဲပက်ဖျန်းနေကြတာကို မြင်တွေ့နေရ ပါတယ်။
“သူတို့ မီးရှို့တဲ့အချိန်မှာ ဦးလေးတို့က ရွာနဲ့တမိုင်ခွဲလောက်ပဲကွာတဲ့ရွာကို ရောက်နေတာ၊ မြင်လိုက်ရတယ်။ တော်တော်ခံစားရတယ်။ ခံစာချက်ကတော့ ပြောလို့မဖြစ်အောင် ခံစားရတယ်။ ဒီလောက်ဖြစ်သွားလိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းမထားတဲ့အတွက် ရုတ်တရက်ကြီးဖြစ်သွားတော့၊ ကိုယ့်အိမ်ကိုယ် မှတ်မိလောက်အောင်မရှိတော့တဲ့ အခြေအနေကို ရောက်သွားတာ၊ နောက်လဲ ဒီလိုမျိုးမကြုံချင်တော့ပါဘူး”
"လေယာဥ်ကြီးတွေက ဝဲလာတော့ ကြောက်ပြီးတော့ ဝေးဝေးကိုထွက်ပြေး… ညတွင်းချင်း အဝေးကို ရောက်အောင်ပြေး ကျမတို့ တောကြားထဲမှာ ကန္တာရဆူးတွေ စူး၊ အပင်တွေ အကြိုအကြားတွေထဲမှာ ငုံ့ပြီး ပြေး တစ်ညလုံး ပြေးခဲ့ရတာ" " အမေကြီးတို့လက်ထက်တုန်းက ပြောခဲ့တဲ့ စကားတွေက ခု ကျမတို့ လက်တွေ့ခံစားနေရတော့တာ"
အသင့်မောင်းတင်ထားသော သေနတ်ပြင်၍ ဝင်လာသည့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များကြောင့် ခန့်မဆောင်လျှောက်လမ်းများတွင် ရပ်နေသည့် နိုင်/ကျဉ်းများသည် နေ့လည် ၁၂ နာရီခန့်တွင် ၎င်းတို့အိပ်ဆောင်ဘက်ဆီသို့ ပြန်ဝင်ပေးခဲ့ကြသည်။
Sharing Information to the Local