ရိက္ခာထွက်ဝယ်တဲ့ တောပုရွာက ပျူစောထီး ၃ ဦး ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ရှင်းလင်း
“ကျနော်တို့ ကြိုတင်သတင်းရထားလို့ သွားစောင့်နေတာပါ။ အဲဒီပျူသေတွေကို မုံရွာ− မန်းလေး အမြန်လမ်း လယ်ကောင်မှာ သူတို့ဆိုင်ကယ်တွေနဲ့ ပေါင်းပြီး မီးရှို့ပေးခဲ့ပါတယ်”
“ကျနော်တို့ ကြိုတင်သတင်းရထားလို့ သွားစောင့်နေတာပါ။ အဲဒီပျူသေတွေကို မုံရွာ− မန်းလေး အမြန်လမ်း လယ်ကောင်မှာ သူတို့ဆိုင်ကယ်တွေနဲ့ ပေါင်းပြီး မီးရှို့ပေးခဲ့ပါတယ်”
ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ချိန် People’s Defence Force - South Monywa - V4 က အသက် ၁၈ နှစ်အရွယ် ရဲဘော်ဇော်ထက်အောင်ရဲ့ ခြေထောက်ကို ကျည်ထိခဲ့ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေရဲ့ ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်တာကို ခံခဲ့ရတာလို့ အဖွဲ့ဝင်တဦးဖြစ်တဲ့ ကိုဒေါင်းကာရန်က ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ထင်ထားတာက မြပုလဲဂိတ်ကကောင်တွေ နဲ့ ဘက်စုံမွေးမြူရေးကကောင်တွေ ကျနော်တို့စခန်းကို လာမယ်ပေါ့ ကျနော်တို့လည်း သူတို့လာမဲ့လမ်းကို ကင်းတွေချထားခဲ့တယ်။ တကယ်လာတာကတော့ စခန်းရဲ့ မြောက်ဘက်က နောက်ထပ်တဖွဲ့က ဝင်လာတာ မထင်မှတ် တဲ့နေရာကနေ ဝင်စီးခံလိုက်ရတော့ ဘာမှတောင်ယူချိန်မရလိုက်ဘူး”
“ကျနော်တို့ ဒုစစ်ဦးစီးချုပ်က တနေရာမှာ စုဖွဲ့မှုတခုလုပ်ရင်းနဲ့ ပြန်တဲ့လမ်းမှာ ဒလန်သတင်းပေးမှုကြောင့် အသတ်ခံလိုက်ရတဲ့သဘောပဲ။ အသွားတုန်းက အဆင်ပြေပြေပဲ၊ ပြန်တဲ့အချိန်မှာမှ အခုလိုဖြစ်တာ ”
"ရွာမွန်ရွာကဒေသခံတွေ ရွာထဲမီးပြန်ငြှိမ်းတဲ့အချိန် စစ်**တွေက လက်နက်ကြီးနဲ့ပစ်လို့ ရွာသားတွေ ထွက်ပြေးခဲ့ရသေးတယ်။ ရွာမွန်ရွာက မနေ့က နေအိမ် ၈၀ ကျော် မီးရှို့ခံလိုက်ရတယ် "
“သေဆုံးတာတွေကတော့ ကျနော်တို့မျက်မြင်တွေ့တာလည်း ပါတယ်။ ဖရဲသီးသတင်း ပို့တာလည်း ပါ တယ်။ သူတို့(စစ်ကောင်စီ)ဘက်က ကျနော်တို့ကို ဂန်းငယ်တွေနဲ့ နည်းနည်းပဲပစ်တာ။ လက်နက်ကြီး တွေနဲ့ ပိုပစ်တယ်”
“ရွာထဲကိုပြန်နေတာ ၁ လလောက်ပဲ ရှိသေးတယ်။ အခုတခါ ထပ်ရှောင်ရပြန်ပြီ။ တိုက်ပွဲဖြစ်တဲ့ရွာနဲ့ ကျနော်တို့ရွာက ၂ မိုင်လောက်ပဲရှိတာဆိုတော့ မရှောင်လို့လည်းမရဘူးလေ။ ရွာထဲမှာ လူငယ်ပိုင်းတွေ လောက်ပဲ ကျန်ခဲ့တယ်။ ကျန်တဲ့သက်ကြီးပိုင်းတွေကတော့ အကုန်ရှောင်ကုန်ပြီ”
ကောလင်းမြို့၊ လေသာဘုန်းကြီးကျောင်းမှ ကျောင်းထိုင်ဆရာတော် သက်တော် ၉၈ နှစ် ဝါတော် ၇၈ ဝါရှိ ဦးစန္ဒိဝံသဟာ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်က စတင် စစ်ရှောင်ခဲ့ရတာဖြစ်ပြီး စစ်ရှောင်နေစဉ် အတွင်းမှာပဲ ၉၆ ပါးရောဂါနဲ့ ပျံလွန်တော်မူခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။
စစ်တပ်အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ ၃ နှစ်ကျော်လာတဲ့ကာလအတွင်းမှာ အသက်ပေးသွားရတဲ့ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေရှိကြသလို စိတ်ပင်ပန်းမှုအမျိုးမျိုး၊ အသက်အန္တရာယ်အမျိုးမျိုးနဲ့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပေမယ့် “ ရှေ့ဆက်ပြီးတော့ လျှောက်လှမ်း သွားမှာပါ” လို့ ဆိပ်ဖြူဘာမထီတပ်ဖွဲ့မှ ရဲဘော်တဦးက ပြောပါတယ်။
“မနေ့က သူတို့(စစ်ကောင်စီ)တွေ တရက်တည်း ၃ ကြိမ်တိတိ လာပစ်သွားတယ်။ ဒဏ်ရာရတဲ့ အမျိုးသမီး ၂ ယောက်ထဲက တယောက်ကတော့ ခါးထိထားတော့ စိုးရိမ်ရတယ်။ တောင်ကြောင်းရွာမှာတော့ နေအိမ်နည်းနည်း ထိခိုက်တာတွေရှိတယ်”
“ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ထဲမှာ အမျိူးသမီးတွေလည်းပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေကိုတော့ သူတို့ဖမ်းသွားတယ်။ ကျနော်တို့ကြားတာတော့ အမျိုးသမီး ၁၀ ယောက်လောက်ရှိတယ်။ အမျိုးသားတွေကိုတော့ ဦးခေါင်းကို ပစ်သတ်သွားသလို ဓားတွေနဲ့လည်း ခုတ်သတ်သွားတယ်”
"ကျနော်တို့ ဒရုန်းတွေနဲ့လည်း ပစ်တယ်။ သေသွားတဲ့တယောက်က ကျနော်တို့အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်နေတဲ့အချိန် သူ့ပေါင်ကိုထိသွားပြီးတော့ ပုန်းနေတာ။ ကျနော်တို့တွေ့သွားပြီး သူ့ကို ဖမ်းသွားတယ်။ မနေ့ညလောက်က စခန်းမှာပဲဆုံးသွားတယ်။ သူ့ဆီကနေ လက်လုပ်သေနတ် တလက်ရသွားတယ်"
ဥူးပညာဝရ ဟံသာဝတီကျေးရွာထဲမှာ တရားဟောနေချိန် ဒေသခံတွေက တရွာနဲ့ တရွာသွားလာရ ခက်ခဲကြောင်း၊ ရိက္ခာတွေဝယ်ယူစားသောက်ဖို့ ခက်ခဲနေကြောင်းပြောကြတဲ့အခါ ဆရာတော်က “အခုချိန်မှာ တော်လှန်ရေးဘက်က ပိုမိုအင်အားကောင်းလာပြီ ဖြစ်တာကြောင့် ပြည်သူတွေအနေနဲ့ အလံဖြူထောင်ပြီး ဘက်ပြောင်းဖို့နည်းလမ်းပဲရှိမယ်” ဆိုပြီး ပြောကြားခဲ့ပြီးနောက်မှာ ခုလိုအသတ်ခံရတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
“သူအိမ်ထိ ဝင်ဖမ်းတာပါ။ အခုလောလောဆယ်တော့ သူ့ကို တရားဥပဒေနဲ့အညီ တရားစွဲ အရေးယူဖို့လုပ်နေပါတယ်”
“ရွာထဲမှာ ရွာသားတွေရဲ့ပစ္စည်းတွေကို ဝင်မွှေပြီးမှ မီးရှို့သွားတာ။ အိမ်တွေရော၊ တဲတွေရော ရှို့သွားတယ်။ ရွာသားတွေ ဖမ်းဆီးခံရတာမျိုးတော့ မရှိဘူး။ ဝက် ၁ ကောင်နဲ့ သိုး ၅ ကောင်ကတော့ သေသွားတယ်”