ခင်ဦးမှာ ပျူတွေ ဆက်တိုက်စစ်ကြောင်းထိုးနေပြီး အသက် ၉၀ အရွယ် အဖွားတဦးလည်း စစ်ရှောင်ရင်းသေဆုံး
“ကလုံရွာက အခုမှ ပထမအကြိမ် မီးရှို့ခံရတာပါ။ ရွာသားတွေကလည်း ရွာထဲမဝင်ရသေးတော့ အိမ်ခြေဘယ်လောက် မီးထဲပါသွားလဲ မသိရသေးပါဘူး”
“ကလုံရွာက အခုမှ ပထမအကြိမ် မီးရှို့ခံရတာပါ။ ရွာသားတွေကလည်း ရွာထဲမဝင်ရသေးတော့ အိမ်ခြေဘယ်လောက် မီးထဲပါသွားလဲ မသိရသေးပါဘူး”
"သင်တန်းကာလက သုံးလကြာတယ်။ အခက်အခဲတွေ အများကြီးရှိတဲ့ကြားကနေ ကိုယ်ပိုင်ရပ်တည်ဖို့ အတော်ကြိုးစားခဲ့ရတယ်။ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကိုလည်း လက်နက်အပြည့်အစုံ တပ်ဆင်နိုင်အောင် ကြိုးစားနေပါတယ်။ ကျနော်တို့ အရှိုချင်းကာကွယ်ရေးတပ် (ACDF)အနေနဲ့ အရှိုချင်းလူမျိုးတွေရှိတဲ့ နေရာတွေမှာ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကို ဖြန့်ကျက်သွားမှာပါ"
“ကျတော်တို့မှာက ဆိုင်ကယ် ၃ စီးပဲ ရှိတယ်။ တစီးက လတ်တလော အင်ဂျင်ခွဲရမှာ။ တစီးကကျတော့လည်း တမိုင်တောင် မရောက်သေးဘူး ထိုးထိုးရပ်သွားတာ။ အရင်က ဆိုင်ကယ်နဲ့ သွားတယ်။ ခုက လုံးဝမှ ဆိုင်ကယ် အဆင်မပြေတဲ့ အချိန်မို့ဗျ။ လူနဲ့ထမ်းဖို့ကျလည်း ကြာကြာမထမ်းနိုင်တော့ နွားလှည်းနဲ့ပဲ သွားလိုက်တာ။ ရေရှည်သုံးဖို့တော့ မပြေဘူး။”
"စကစတွေက ဖုန်းတွေကို သံသယရှိလို့ စစ်ဆေးစရာရှိတယ်ဆိုပြီး သိမ်းသွားတာ။ ဖုန်းတွေကို ပြန်မအပ်ဘဲ ဒီအတိုင်းပြန်ခိုင်းလို့ ပြန်ခဲ့ရတယ်။ ဆိုင်ကယ် ၃ စီးကိုကျတော့ လိုင်စင်မရှိလို့ဆိုပြီး အင်းတော်မြို့ကို သုံးဘီးတစီးနဲ့ တင်သွားတယ်။ လူတွေကိုတော့ ပြန်လွှတ်ပေးလိုက်တယ်။ စကစတွေက လမ်းသွားခရီးသည်တွေကို စစ်ဆေးနေတာ ၇ ရက်လောက် ရှိပြီ။ ဆန်တွေ၊ စားစရာပစ္စည်းတွေ ပါရင်လည်း တောင်းယူကြတယ်"
"မြို့အနီးက တောတိုက်တွေနဲ့ ပြည်သူတွေ သွားလာတဲ့လှည်းလမ်းတွေ၊ တောတိုက်တွေက ခြေလျင်လမ်းတွေမှာ နင်းမိုင်းတွေ ထောင်ထားတာပါ။ အလုံးရေက ရာဂဏန်းတော့ ရှိမယ်မှန်းတယ်။ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲ ဆင်နွဲမယ်ဆိုတဲ့ သတင်းထွက်ပြီးကတည်းက နင်းမိုင်းတွေ စထောင်တာ"
“မနေ့က နေ့လယ် ၁ နာရီခွဲလောက်မှာ ကျနော်တို့အဖွဲ့တွေ စစ်ကူသွားတဲ့အချိန် ရန်သူ့တပ်တွေရဲ့ချောင်းပစ်တာ ခံလိုက်ရတယ်။ ကျန်တဲ့ရဲဘော်တွေ အကုန်လုံးလည်း ပိတ်မိနေတာ။ ၁ နာရီနီးပါး စစ်ကောင်စီတပ်တွေ ပစ်တာခံခဲ့ရတာ။ အဲဒီရဲဘော်က ကျန်တဲ့ရဲဘော်တွေအတွက် ခံပစ်ရင်းနဲ့ ကျဆုံးသွားတာ”
“ရုံးပေါင်းစုံနဲ့ ဆေးရုံမှာ တပ်စွဲထားတဲ့ကောင်တွေ စစ်ကြောင်း ၃ ကြောင်းခွဲပြီးတော့ ဝင်လာတာ။ ရေစကြို မြို့ အမှတ် ၁ ထင်းတန်းရပ်ကွက်က ကျနော်တို့အပိုင်စိုးမိုးထားတဲ့နယ်မြေ။ အဲ့ဒီစစ်ကြောင်း ၃ ခုထဲက အင်အား ၂၅ လောက်က နယ်ကျွံလာတဲ့အချိန် အသင့်ထောင်ထားတဲ့ မိုင်းကွင်းထဲ ကင်းသမားက ခွဲခဲ့တာ။ ၄ ယောက်သေဆုံးပြီး အများအပြား ဒဏ်ရာရတယ်”
“တိုက်ပွဲလည်း မဖြစ်ဘဲနဲ့ ထွက်ပြေးနေတဲ့ ဒေသခံတွေကိုလက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်တယ်။ စက်သေနတ်တွေနဲ့လည်း ပစ်တယ်။ အဲဒီမှာ ကလေးတဦးက ဆုံးသွားတယ်။ အသက် ၆၀ အရွယ် အဖိုးတဦးလည်း လက်နက်ကြီး ထိသွားတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။
"ဒီစစ်ကြောင်းက တမခ ၉၉ လက်အောက်ခံ ခြေမြန်တပ်ရင်းတခုကလို့ သိထားရတယ်ဗျ။ ဒီစစ်ကြောင်းက တာတိုင်ကနေ မြင်းမူကိုဖြတ်၊ မြင်းမူကနေ အလ္လကပ္ပရွာကို ဝင်မီးရှို့တယ်။ ပြီးမှ အခုဒီရွာကို ရောက်နေတာ။ ပြီးတော့ ဒီကောင်တွေက စစ်ယူနီဖောင်းတွေ မဝတ်ဘူးဗျ။ PDF လိုလို၊ အရပ်သားလိုလို နေကြတာ"
“ပင့်သာရွာက ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ် သြဂုတ်လကတည်းက ပထမအကြိမ် မီးရှို့ခံရတာပါ။ အခုအကြိမ်နဲ့ဆို လေးကြိမ်မြောက် ရှိပါပြီ။ နေအိမ် ၁၅၀ လုံးအထိ မီးလောင်ပျက်စီးသွားတယ်”
“ရွာသားတွေအားလုံးကို ဘုန်းကြီးကျောင်းထဲမှာ ဝင်ခိုင်းတယ်။ ပြီးတော့ သူတို့(စစ်ကောင်စီ)တွေ ရွာထဲကနေ နဲနဲစီ ထွက်သွားကြတယ်။ ဘယ်ကိုထွက်သွားလဲဆိုတာတော့ မသိဘူး။ ရွာသားတချို့ကတော့ ရွာထဲမှာ ပြန်နေပြီး၊ တချို့ကတော့ ရွာထဲမှာ ပြန်မနေကြသေးဘူး”
"ကားက ရွှေစက်တော်ကနေ ဘုရားဖူးပြန်လာတဲ့ ဧရာသစ္စာ အိတ်စပတ်ကား လို့သိရတယ်။ ဆိုင်ကယ်က ၂ ယောက် စီးတာ။ တိုက်တဲ့ပုံစံကတော့ ဘယ်လိုမျိုးလဲမသိဘူး။ ပုသိမ်-မုံရွာလမ်းက ကား၊ဆိုင်ကယ် ရှင်းတာများပါတယ်။ ၁ ယောက် သေသွားတယ်။ မောင်းတဲ့သူလား၊ နောက်ကလိုက်သူလားတော့ မသိဘူး။ နောက်တယောက်ကလည်း သိပ်အခြေနေမကောင်းဘူး"
“စစ်ကြောင်းထွက်ရင်းနဲ့ စခန်းနဲ့ ထိပ်တိုက်တိုးတဲ့ ပုံစံဗျ။ စခန်းစွန့်ခွာရတော့မှာမို့ စွန့်ခွာမိုင်း ထောင်ခဲ့ဖို့ကိုတော့ ပြင်ဆင်ချိန်တော့ရအောင် ကြိုးစားခဲ့တယ်။ သေဆုံးတဲ့အထိတော့ မသိရပေမယ့် သူတို့ စခန်းကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးချိန် မိုင်းကွဲလို့ အထိအခိုက်ရှိနိုင်တယ်"
"ဆိုင်ကယ်က စုတ်ပြတ်သွားပြီးတော့ ပျူကတော့ ပွဲချင်းပြီး သေသွားတယ်။ စစ်သားကတော့ ခြေတဖက် ပြတ်သွားတယ်။ သေနတ်ဖောက်သံလည်း မကြားရဘူး။ တနာရီလောက်ကြာတော့မှ အလောင်းနဲ့ ဒဏ်ရာရစစ်သားကို လာကောက်သွားတယ်"
"ဟောပြောပွဲ ကြာချိန်ကတော့ ၆ နာရီလောက် ကြာမြင့်ခဲ့တယ်။ ကလေးသူငယ်တွေ၊ မိဘတွေ စုစုပေါင်း ငါးရာလောက် တက်ခဲ့ကြတယ်။ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို သွားတဲ့အချိန်မှာ ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးက ရသင့်တယ်ဗျ။ စစ်ပွဲကြားနဲ့ ပဋိပက္ခကြားမှာ ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးတွေ မရတာရှိတယ်။ ကလေးတွေအနေနဲ့လည်း ဒီလိုအခြေအနေမှာ ငါတို့ရသင့်တဲ့ အခွင့်အရေးတွေ ရှိပါလားဆိုတာကို သိဖို့ လိုတယ်"