“ကျတော်တို့မှာက ဆိုင်ကယ် ၃ စီးပဲ ရှိတယ်။ တစီးက လတ်တလော အင်ဂျင်ခွဲရမှာ။ တစီးကကျတော့လည်း တမိုင်တောင် မရောက်သေးဘူး ထိုးထိုးရပ်သွားတာ။ အရင်က ဆိုင်ကယ်နဲ့ သွားတယ်။ ခုက လုံးဝမှ ဆိုင်ကယ် အဆင်မပြေတဲ့ အချိန်မို့ဗျ။ လူနဲ့ထမ်းဖို့ကျလည်း ကြာကြာမထမ်းနိုင်တော့ နွားလှည်းနဲ့ပဲ သွားလိုက်တာ။ ရေရှည်သုံးဖို့တော့ မပြေဘူး။”
“စစ်ကြောင်းထွက်ရင်းနဲ့ စခန်းနဲ့ ထိပ်တိုက်တိုးတဲ့ ပုံစံဗျ။ စခန်းစွန့်ခွာရတော့မှာမို့ စွန့်ခွာမိုင်း ထောင်ခဲ့ဖို့ကိုတော့ ပြင်ဆင်ချိန်တော့ရအောင် ကြိုးစားခဲ့တယ်။ သေဆုံးတဲ့အထိတော့ မသိရပေမယ့် သူတို့ စခန်းကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးချိန် မိုင်းကွဲလို့ အထိအခိုက်ရှိနိုင်တယ်"
“မြို့ထဲမှာ ပကဖရဲဘော်၂ ဦး အဖမ်းခံလိုက်ရတာ၊ အဖမ်းခံလိုက်ရတော့ သူတို့အလှူရှင်နာမည်တွေပါပါသွားတာ စာရွက်နဲ့ပေါ့၊ မြို့ထဲမှာက အဲ့စာရင်းအတိုင်း လိုက်ဖမ်းတာ၊ အလှူရှင်စာရင်းက စစ်ကောင်စီ လက်ထဲကို ရောက်သွားတယ်” လို့ အင်းတော်ဒေသခံတဦးက ပြောပါတယ်။
“ကျောင်းတွေမှာ စာသင်လို့ စာမေးပွဲပြီးလည်း ပြီးတာပဲရှိတာ။ သူတို့မှာ မျှော်လင့်ချက် ပြတ်သလို ဖြစ်တာ၊ အဲ့တာကြောင့် သင်တန်းလေးတွေရှိရင် ကောင်းမယ်ဆိုပြီး လောလောဆယ် ကွန်ပျူတာ ၁၈ လုံးနဲ့ သင်ပေးနေတယ်။ ဆရာ၊ ဆရာမတွေလည်း လာသင်ကြတယ်။ တခြားရွာတွေကလည်း သင်ချင်ကြတယ်။ ကွန်ပျူတာရှာလို့ရရင် ဒီကိုလာခဲ့လို့ ပြောထားတယ်”
“ဓားစာခံတွေကို နာမည်စာရင်းတွေ စီပြောပြီး အိမ်တွေ လိုက်ပြခိုင်းတယ်။ ပစ္စည်းတွေ ဘာမှ ယူမသွားဘဲနဲ့ အကုန်လုံး ရိုက်ခွဲသွားတယ်။ အသေးဆုံး ရေနွေးကြမ်းပန်းကန်ကစလို့ ရေကန်လို အမာပစ္စည်းကအစ တူတွေနဲ့ ရအောင် ဖျက်ဆီးသွားတာ။ အဲ့နေ့က သူတို့ရွာထဲဝင်ချိန် ရမ်းပစ်လို့ ပြည်သူတဦး ကျည်ထိသွားတယ်။ လူနာအတွက်ပဲ လုံးပမ်းနေရလို့ အိမ်ဖျက်ခံရချိန် ဘာမှကို မခံစားရဘူး။”
“ကျနော်ဆို စပါးကို မီးရှို့ခံရတာထပ်စာရင် မဆိုးပါဘူးဆိုပြီး ၁၄ သိန်းခွဲနဲ့ မတန်တဲ့ဈေးနဲ့ အရှုံးခံပြီးရောင်းခဲ့တာ၊ စပါးအများနဲ့ကျ နာသပဗျာ၊ သိန်း ၅၀ လောက် အရှုံးခံရောင်းရတာ၊ ကျနော်တို့ဒေသက ဆန်စပါးပေါတာဆိုတော့ တခြားပစ္စည်းဝယ်ရင် ဆန်ရောင်းပြီးပြန်ဝယ်ရတာ၊ ခုကျကျနော်တို့ကိုယ်တိုင်ကိုက စစ်ရှောင်တွေလာရင် ဆန်ပြန်ဝယ်ကျွေးရတဲ့ အဆင့်ရောက်သွားတာ”
“သင်တန်း ၃ ခုပေါင်းကို အမျိုးသမီးကွန်မန်ဒို ၂၀ ကျော်တော့ မွေးထုတ်ပြီးပါပြီ။ အတိကျကြီးတော့ ပြောလို့မရဘူးပေါ့။ သင်တန်းဆင်းပြီးတဲ့ ရဲဘော်တွေအနေနဲ့ကတော့ စစ်အာဏာရှင် အမြစ်ပြတ် ပြုတ်ကျရေးနဲ့ အကြမ်းဖက်စစ်တပ်ရဲ့ ပစ်မှတ်နေရာတွေကို ဦးတည်ပြီး တိုက်ခိုက်သွားမှာပါ။"
“ပစ်ဖမ်းပေမယ့် သူ့ကိုတော့ ဒဲ့မပစ်ဘူး၊ အညံ့ခံဖို့ပြောပြီးပဲဖမ်းတာ၊ ကျနော်တို့ကမုန်းပေမယ့် စစ်သုံ့ပန်းဆိုတော့ လက်ဖျားနဲ့တောင်မထိဘူး၊ အထက်က စည်းမျဉ်းတွေအတိုင်းပဲ သာမာန်ဧည့်သည်တယောက်လို ဆက်ဆံထားတယ်၊ နေမကောင်းလို့ ကွဲကျန်ခဲ့တယ်လို့ပြောပေမယ့် လွယ်လွယ်ကူကူဖမ်းခဲ့ရတာတော့ မဟုတ်ဘူး” လို့ ဆိပ်ဖြူ ဗိုလ်မထားအဖွဲ့မှ ရဲဘော်ရိုမာန်က ပြောပါတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက် ဒီကနေ့မနက်ပိုင်းမှာ လူထုတိုက်ပွဲအရှိန်မြှင့်ဖို့၊ နွေဦးဝောာ်လှန်ရေးကို ပြန်လည်အသက်သွင်းဖို့၊ CDM လုပ်ကြဖို့၊ စစ်တပ်ထုတ်ကုန်တွေမသုံးဖို့၊ တော်လှန်ရေးမှာ ပြည်သူလူထုကအင်အားက အရေးပါတဲ့အတွက်ပါဝင်ကြဖို့စတာတွေကို အထိုင်သပိတ်လုပ်ဟောပြောခဲ့ပြီး အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးကြွေးကြော်သံတွေနဲ့ ချီတက်ဆန္ဒပြခဲ့ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
"တော်လှန်ရေးသမားတွေ လိုအပ်ချက်က လက်နက်ပဲဗျ။ အခုနောက်ပိုင်း တန်းတူညီမျှ အခွင့်အရေးတခုကို ထပ်တောင်းဆိုဖို့ လိုအပ်လာတယ်။ အများကြီးမပေးနိုင်တောင် ထိုက်သင့်သလောက် တပ်ဆင်ပေးမှုမျိုးကို တောင်းဆိုတာပါ။ ခုချိန်ထိတော့ မရောက်လာသေးဘူး။ မြို့နယ်အတွင်းမှာ ကျေးရွာအကုန် မီးလောင် တလင်းပြင် ဖြစ်နေတယ်။ လက်နက်ပံ့ပိုးမှု ဘာတခုမှ မရသေးဘူး။ တထောင့်ထိုးနဲ့ ၂ နှစ်တာအထိ ဖြစ်သလို တော်လှန်နေကြတာ" လို့ ရွှေဘိုခရိုင်ထဲက ရဲဘော်တဦးက ပြောပါတယ်။
“Location တည့်တည့်ကို ထုသွားတာ၊ ကလေးတွေက စာသင်နေတာရှိတယ်။ ကလေးတွေက ခုံအောက်တွေမှာ ပုန်းနေတာဆိုတော့ မမှန်လိုက်ဘူး။ ဘာလို့ဆို ကလေးတွေက အနောက်ခြမ်းမှာ ရောက်နေတာ အရှေ့ခြမ်းကို ထုသွားတာ။ မိဘတွေက လေယာဉ်လာတာကို သိတယ်။ အထဲက ကလေးတွေနဲ့ ဆူညံနေတော့ ဆရာမတွေက မသိဘူး။ မိဘတွေက ကိုယ့်ဆီကို ပစ်တာမဟုတ်ဘူးဆိုပြီး ထိုင်ကြည့်နေကြတာ။ အပစ်ခံရမှ ဆရာတွေက ကလေးတွေကိုလည်း မထွက်တော့နဲ့ မထူးဘူးဆိုပြီး အနောက်စပ်က ခုံတွေအောက် ကုပ်နေတာ" လို့ ဒေသခံရွာသားတဦးက ပြောပါတယ်။
“သစ်တောပြုန်းတီးတဲ့အခါ ခံစားရမဲ့ အကျိုးဆက်၊ ရှားပါးသတ္တဝါတွေ ရှိတယ်ပေါ့နော်။ လိုအပ်တာထပ်ပိုပြီး အမဲလိုက်မိရင် မျိုးတုန်းပျောက်ကွယ်မယ် ဆိုတာမျိုးလောက်တော့ သိသလောက် မျှဝေပေး ဖြစ်ပါတယ်။ နေထိုင်ရေးအတွက် ခုတ်ဖို့လိုအပ်မယ်ဆိုရင် ပကဖနဲ့ ချိတ်ဆက်ဖို့ ပြောပါတယ်။ ကျတော်တို့က စစ်တိုက်နေရုံနဲ့ မပြီးဘူးဗျ။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို တတ်နိုင်သလောက် ထိန်းသိမ်းဖို့ တာဝန်ရှိတယ်။" လို့ ရဲဘော်မင်းကိုက ပြောပါတယ်။
“ရွှေမုဌောဘုရားနားက ရေကန်အဟောင်းထဲမှာ ပြန်တွေ့တာ၊ ကန်က ဆီဆိုင်နဲ့ကပ်လျက်ပဲ။ အဲ့ကန်က လူခဏခဏ သေဖူးတယ်။ ကန်တောင်ဘက်ဖျားက ရေတိမ်တယ်။ ပေါင်လည်လောက်ထိ မြောက်ဖျားက နစ်တယ်။ ကလေးက မြောက်ဖျားဘက် ရောက်သွားပုံရတယ်။ အလုံပိတ်ထားတာကို ကလေးက ဘယ်လိုရောက်သွားမှန်း မသိဘူး” လို့ ကူညီကယ်ဆယ်ခဲ့တဲ့ ပရဟိတလူမှုရေးအဖွဲ့ဝင်တဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့အဖွဲ့ကို ဒေသကာကွယ်ရေးမိတ်ဖက်အဖွဲ့တွေကခေါ်လို့ ပူးပေါင်းသွားရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့တာပါ။ တိုက်ပွဲဖြစ်ချိန်ကတော့ မိနစ် ၂၀လောက်ကြာတယ်။ သူတို့လူတွေ အလစ်အငိုက်ခံလိုက်ရလို့ ပြန်ပစ်တာပါ။ ထိခိုက်သူတွေကို သူတို့အဖွဲ့တွေပြန်ဆွဲသွားတာက မျက်မြင်ပါ။ မျက်မြင်အရတော့ ၄ ယောက်သေတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
“အဓိကကတော့ စာသင်ကျောင်းမှန်းသိလို့ ရှို့တာဗျ၊ ဘာလို့ဆို ဒီဟာကကလေးတွေအတွက် လုံခြုံရေးလည်း စိတ်ချရအောင်လို့ဆိုပြီး ရွာ့ရဲ့အတွင်းပိုင်း ချောင်ကျတဲ့နေရာမှာ ထန်းလက်မိုး အဆောက်ဦးဆောက်ထားတာ၊ ရည်ရွယ်ချက်မရှိဘူးဆိုရင် နီးစပ်ရာအိမ်တွေရောရှို့သွားမှာကို ဘေးအိမ်တွေလည်းလုံးဝ ရှို့မသွားဘဲနဲ့ ဒီစာသင်ကျောင်းကိုပဲ သီးသန့်ရှို့သွားတာ။” လို့ ပြောပါတယ်။
Sharing Information to the Local