“စစ်ရှောင်နေရတာကတော့ ကင်ပွန်းခြုံရွာက တရွာလုံးနီးပါးပါပဲ။ လက်ရှိစားသောက်ဖို့ကလည်း ဝိုင်းလို့ဝန်းလို့ ရပါသေးတယ်။ ရက်ရှည်အတွက်ဆိုရင်တော့ အရာရာကို စိတ်ပူရပါတယ်။ ရက်ရှည်အတွက်ဆို ပံ့ပိုးမှုအားကောင်းဖို့ လိုပါတယ်။ ညီမတို့အလှူခံတာကလည်း ထင်သလောက် မရသေးပါဘူး။ လကုန်ရက်တွေမှာလည်း ရမလားဆိုပြီးတော့ မျှော်မိပါတယ်”
“စခတွေက မြောက်ဘက်ကနေလာပြီး အနောက်ဘက်ကိုပတ်ဝင်တာ။ ကျနော်တို့က သူတို့စစ်ကြောင်းထိုးလာတဲ့ဘက်ကိုပဲ ကင်းကာထားတာ။ ကျနော်တို့ မထင်မှတ်တဲ့နေရာဘက်ကနေ ဝင်လာလိုက်တာ၊ ကျနော်တို့ အနောက်ကပိတ်ပြီး ခံလိုက်ရတဲ့သဘောပေါ့”
“ပျူစောထီးတွေ နေတဲ့နေရာနဲ့ နှမ်းဆီကန်ရွာက ၄ မိုင်လောက်ပဲ ဝေးတယ်။ ပျူတွေက ခဏခဏ နှမ်းဆီကန်ရွာထဲကို ဝင်တယ်။ သူတို့လာတော့ ရွာသားတွေ ပြေးတယ်။ ပြေးလို့ဆိုပြီးလိုက်ပစ်တော့ ကလေးတဦးကို ထိသွားတယ်”
“စစ်ဆေးရေးက ဘုရားဝန်းကျင် လေးဘက်လေးလံပဲ။ ရဲတွေက ကားနဲ့အပြည့်ပဲ။ ဝန်းထဲကို လွယ်လွယ်ဝင်လို့ မရတော့ဘူး။ အသံဗုံးပေါက်တဲ့နေ့မှာပဲ လမ်းတွေ ပိတ်ချလိုက်တယ်။ အဝင်လည်း စစ်တယ်။ အထွက်လည်း စစ်တယ်။ ဆိုင်ကယ်လိုင်စင်၊ ဖုန်းနဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ကိုင်ပြီးလည်း စစ်တယ်”
“ယောကျာ်းလေး ၂ ယောက် မစီးရဘူးလို့ ကြိုပြီးထုတ်ပြန်တာမျိုးလည်း မရှိဘူး။ လိုက်ကြေငြာတာမျိုးလည်း မရှိဘူး။ အဲ့ဒီနေ့မနက်ကတော့ ရပ်ကွက်တွေထဲမှာတော့ လိုက်ပြောတာမျိုးရှိတယ်လို့တော့ သိရတယ်။ ယောကျ်ားလေး ၂ ယောက်ပိုးကိုတော့ မထင်ရင်မထင်သလို ဖမ်းတယ်။ ညနေ ၆ နာရီ နောက်ပိုင်းလောက်မှာ ဖမ်းတာပိုများဖမ်းတယ်။ လမ်းဂွတွေမှာ စောင့်ဖမ်းတာ”
“စာမေးပွဲ ပညာရည်ချွန်ဆုပါ။ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ ဆုတွေပေါင်းပြီး ဆုပေါင်း ၁၅ ဆုပါ။ ဆုပေးပွဲမှာ ဖျော်ဖြေရေးတွေလည်း ပါပါတယ်။ အခုလို ကျင်းပပေးရတာဟာ ကလေးတွေကို စာကြိုးစားလာအောင် ကျောင်းဆက်တက်ချင်တဲ့စိတ်ပေါက်အောင်၊ မိဘ ဆရာ ကျောင်းသားတွေနဲ့လည်း တွေ့ဆုံလို့ရအောင် ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ လုပ်ဆောင်ပေးရတာပါ”
“အခုလို အောက်မေ့ဖွယ်အခမ်းအနားလုပ်တာ ပထမအကြိမ်ပါ။ အရင်နှစ်က လုပ်ချင်ပေမယ့် နယ်မြေအနေအထားအရ မလုပ်ဖြစ်လိုက်ပါဘူး”
“ပြည်သူတွေအနေနဲ့လည်း တယောက်ကိုတယောက် အပြစ်ပြော လက်ညိုးထိုးနေမဲ့အစား လက်သီးကျစ်ကျစ်ဆုတ်ပြီး အချင်းချင်းစည်းလုံးညီညွတ်စွာ ကိုယ်ဘာလုပ်ပေးနိုင်သလဲ ဆိုတဲ့ဘက်က ပါဝင်ပေးကြဖို့ကို ပြောချင်တယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။
“ဗုံးပေါက်ကွဲပြီတော့ လူနာတင်ယာဉ်နဲ့ လာတင်သွားတယ်။ သေတာတော့ ၂ ယောက်သေတယ်။ သေတာကို ဘယ်လိုသိရလဲဆိုတော့ ကျနော်တို့ မြေပြင်သတင်းပေးတွေဆီကနေ သိရတာပါ။ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတာတွေတော့ မကြားမိဘူး”
“အဲဒီကျောင်းမှာ KG တန်းကနေ Grade 8 အထိရှိတယ်။ CDM ဆရာမက ၄ ဦးရှိတယ်။ စေတနာ့ဝန်ထမ်း ၂၃ ဦးရှိတယ်။ သူတို့ကျောင်းကိုဖွင့်ထားတာ ၃ လလောက်ပဲ ရှိသေးတယ်။ သူတို့လေးတွေ တောထဲမှာနေရတာ တနှစ်ကျော်ပြီ။ ကျနော်တို့ သပိတ်အင်အားစုကို အကူညီတောင်းလို့သွားရောက်လှူဒါန်းခဲ့တာ”
“ရွာထဲကိုဝင်လာတဲ့အချိန် လက်နက်ငယ်တွေရော၊ လက်နက်ကြီးတွေရော ပစ်ခတ်ခဲ့တယ်။ ရွာသားတွေကိုလည်း ဘာကြောင့်ဖမ်းခေါ်သွားတာလဲတော့ မသိပါဘူး၊ လူဦးရေအတိအကျတော့ မပြောနိုင်ပေမဲ့ ၁၀ ဦးထက်မနည်း အဖမ်းခံရတာပါ။ အခုချိန်ထိရွာသားတွေလည်း ရွာထဲကို ပြန်ဝင်မရဲသေးဘူး”
"သူတို့လာမှာကို ကျနော်တို့ကြိုတင်သတင်းရထားလို့ သွားစောင့်နေတာပါ။ သူတို့ကို မိုင်းဆွဲလိုက်တော့ ကားတစီး ထိသွားတယ်။ မိုင်းဆွဲခံရပြီးတော့ ကမ်းဖြူရွာမှာ ခဏနေတယ်။ ပြီးတော့ စခတ ၁၀ တပ်ကို ဆက်သွားပါတယ်"
“ကစားကွင်းနဲ့ စျေးတန်းတွေက ဆောက်နေတုန်းပဲ။ ဇာတ်ပွဲက ၃၀ ရက်နေ့မှာ ဝင်မယ်လို့ပြောတယ်။ အခုချိန်ထိ ဇာတ်စင်တောင် မဆောက်ရသေးဘူး။ ဝန်းထဲမှာတော့ ရဲတယောက်နှစ်ယောက်ကို လုံခြုံရေးချထားတယ်။ ဆိုင်တန်းပေါင်း ၃၀ ဆယ်လောက်ပဲ ရှိမယ်။ ဈေးရောင်းတဲ့သူတွေလည်း သိပ်မရှိဘူး”
"သပိတ်ကို ယင်းမာပင်မြို့နယ်ထဲမှာပြုလုပ်တာပါ။ သပိတ်က နေ့စဥ်လုပ်ပါတယ်။ ဒီနေ့မနက် သပိတ်ကိုတော့ နာရီဝက်လောက်ပဲလုပ်ဖြစ်တယ်"
“အခုလောလောဆယ် စစ်ကြောင်းတွေက မရှင်းသေးတဲ့အတွက် အိမ်ခြေဘယ်လောက် မီးထဲပါသွားလဲ မသိရသေးပါဘူး။ ရွာသားတွေလည်း ရွာထဲဘယ်သူမှ မဝင်ရဲသေးပါဘူး။ ညောင်ဇင်ကြီးရွာက အခုမှ ပထမအကြိမ် မီးရှို့ခံရတာပါ”
Sharing Information to the Local