အင်းတကော်ကဆီဆိုင်မှာ ရေတင်တဲ့စက်နှိုးရာက မီးလောင်မှုဖြစ်ပြီး စက်နှိုးတဲ့ဝန်ထမ်း သေဆုံး
"ဓာတ်ဆီတွေဆိုတော့ အငွေ့တွေက ပျံ့နေတာဖြစ်လောက်တယ်။ မီးစက်နှိုးချိန်မှာ မီးပွားထွက်တော့ မီးကူးသွားပြီးလောင်တာ။ ကောင်လေးကတော့ မီးလောင်ဒဏ်ရာနဲ့ ဆုံးသွားတယ်"
"ဓာတ်ဆီတွေဆိုတော့ အငွေ့တွေက ပျံ့နေတာဖြစ်လောက်တယ်။ မီးစက်နှိုးချိန်မှာ မီးပွားထွက်တော့ မီးကူးသွားပြီးလောင်တာ။ ကောင်လေးကတော့ မီးလောင်ဒဏ်ရာနဲ့ ဆုံးသွားတယ်"
ကေအဲန်ယူ-ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး၊ ကော်သူးလေအုပ်ချုပ်နယ်မြေတွေမှာ ၂၀၂၃ အတွင်း တိုက်ပွဲပေါင်း ၄,၆၀၀ ကျော်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီဘက်က ၅,၀၀၀ ဦးကျော် သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ဇန်နဝါရီ ၁၈ ရက်မှာ KNU ဗဟိုက သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။
မကြာခင်မှာကျရောက်မယ့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ဟာ စစ်ကောင်စီရဲ့ အာဏာသိမ်းခံရတာ ၃ နှစ်ပြည့်ဖြစ်လို့ လူထုက နိုင်ရာတာဝန်ထမ်းရင်း ပါဝင်ပေးဖို့ လှုံဆော်ခဲ့တယ်လို့ ရွာပေါင်းစုံ သပိတ်ကော်မတီဝင် ကိုသက်ဦးက ပြောပါတယ်။
"ပြည်သူတွေကလည်း ပေါ့ဆကြတယ်။ သူတို့ကို ဘာမှ မလုပ်လောက်ပါဘူးလို့ ထင်တာ။ အရှေ့ခြမ်းက ပြည်သူတွေက ပိုဆိုးတယ်။ အခုက မဖြစ်မနေ ဗုံးခိုကျင်းတူးရမယ့် အခြေအနေဖြစ်နေပြီ။ စစ်ကြောင်းလာရင်လည်း ရှောင်ကြတိမ်းကြဖို့ သတိပေးချင်ပါတယ်"
"ကျောင်းမှာက စုံညီ(ပွဲတော်) လုပ်နေကြတာ။ အထိုးခံရတဲ့ ကျောင်းသားကလည်း အပြင်အရပ်ဝတ်နဲ့ဘဲ။ ကျောင်းဝတ်စုံမဝတ်ထားဘူး။ ထိုးတဲ့ကလေးကလည်း ထိုးပြီး ထွက်ပြေးသွားလို့ ပတ်ဝန်းကျင်အပြောအရ ကျောင်းသားလို့ဘဲ သိရတယ်။"
"သူတို့ ဆိုင်ထိုင်နေချိန်မှာ ရုတ်တရက်ဝင်ရောက်ပြီး လေးငါးခြောက်ချက်လောက် ပစ်ခတ်ခဲ့တယ်။ ရာအိမ်မှူးဆိုသူက နေရာမှာပဲ သေသွားတယ်။ အုပ်ကြီးကတော့ မသေဘူး"
ငြိမ်းဇာနည်စခန်းကို သိမ်းနိုင်တော့မယ့်အနေအထားထိ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်နိုင်ပြီး အဆောက်အဦများ ပျက်စီးကုန်ကာ စစ်ကူလာရောက်ခဲ့လို့ မသိမ်းနိုင်ခဲ့တာလို့ သူကဆက်ပြောပါတယ်။ ငြိမ်းဇာနည်းစခန်းမှာ ယခင်က တပ်သား ၇ ဦးခန့်သာ တပ်စွဲထားရာက တိုက်ခိုက်မယ့်သတင်းပေါက်ကြားမှုကြောင့် အင်အားထပ်မံဖြည့်တင်းထားသလို လက်နက်တွေလည်း တပ်ဆင်ထားတာလို့ ပြောပါတယ်။
“ သူတို့(စစ်ကောင်စီ) ရွာထဲကိုဝင်လာချိန် ရဲဘော်တွေက ကာပစ်ရင်းဆုတ်ခွာခဲ့တော့ ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ ရဲဘော်တွေတော့ မရှိဘူး။ ဦးပေါဆွေကိုတော့ ရွာထဲဝင်တာနဲ့ တခါတည်းဖမ်းသွားတာ၊ ဦ:သန်းလွင်ကိုတော့ ဖုန်းစစ်ရင်း သူ့ဖုန်းထဲမှာ ရဲဘော်တွေကို သတင်းပို့ထားတာတွေ့လို့ ဖမ်းသွားတာ”
"ဆီဘောက်ဆာက ယာဥ်ကြောရှင်း မရှင်းမကြည့်ဘဲ ကွေ့ချလိုက်တာ။ သူနဲ့ကပ်ပါလာတဲ့ ကားကို တိုက်ပြီး ထမင်းဆိုင် ခြံနားရပ်ထားတဲ့ကားပါ ထပ်တိုက်တာ။ Nissan Vanette ခေါင်းခန်းက လိုက်လာတဲ့ အမျိုးသမီးက ခေါင်းတခြမ်းကြေသွားတယ်"
ဇန်နဝါရီ ၁၇ ရက်ဆားလင်းကြီးမြို့ပေါ်ကနေ စစ်ကြောင်းထိုးလာတဲ့အင်အား ၁၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်ပါ စစ်ကြောင်းနဲ့ နံနက် ၁၀ နာရီကစပြီး ပေပင်ကန်တိုက်ဟောင်းကျောင်းဘက်ကနေ ဆားထုံးရွာအဝင်မှာ ၁ ကြိမ် ဆားထုံးရွာထဲမှာ ၂ ကြိမ် ထိတွေ့ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ Chindwin Dynamice(Salingyi) တာဝန်ခံက ဆိုပါတယ်။
" ရက်တပတ်လောက်ပဲ အချိန်ပေးတယ်။ သက်ဆိုင်ရာတပ်ရင်းတွေဆီကို ပြန်ဝင်ခိုင်းထားတာ။ ပျောက်နေတဲ့သူတွေက အများကြီးပဲ။ ရောက်လာတဲ့သူတွေလည်း အကုန်စိတ်ဓာတ်ကျနေကြတယ်"
"စကစ တပ်က အားလုံးသိတဲ့အတိုင်း အင်အားတွေ ပြုန်းတီးနေတယ်။ ပြိုကွဲမှုတွေ ဖြစ်နေတယ်။ ဒါကို အင်အားပြန်လည် ဖြည့်တင်းဖို့ ပြည်သူတွေကိုအတင်းအကြပ်ကို ဖိအားပေးပြီး လူစုဆောင်းလာတယ်။ စစ်အာဏာရှင်တွေရဲ့ ယုတ်မာတဲ့နည်းလမ်းတွေထဲက ပြည်သူအချင်းချင်းရန်တိုက်ပေးတဲ့ လုပ်ရပ်ပဲ"
"ရှေ့တန်းစခန်းမှာ သူတို့ချိတ်ဆက်ပြီး အလင်းဝင်လာတာပါ။ ဆုကြေးငွေ မပေးရသေး ပါဘူး။ လုံခြုံတဲ့နေရာမှာပဲ စောင့်ရှောက်ထားပါတယ်”
“ကျနော်တို့ကြားတာကတော့ ထိတွေ့ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ကြတယ်။ **တွေဘက်က အကျအဆုံးရှိတော့ ရွာထဲဝင်ပြီး နေအိမ်တွေကို မီးရှို့တော့တာပဲ။ ရွာသားတွေက ကြိုရှောင်ထားတော့ ဖမ်းဆီးခံရတာမျိုးတွေ မရှိဘူး”
သင်တန်းတက်စဥ်က သင်တန်းသား ၈၀ ကျော်တက်ခဲ့ပေမယ့် စည်းကမ်းမကိုက်ညီတာ၊ ကျန်းမာရေးအခြေအနေတွေကြောင့် ရဲဘော် ၄၃ ဦးသာ ကျန်ရှိပြီး သူတို့ကို အခုလိုလက်နက်တပ်ဆင်ပေးခဲ့တာလို့ မြိုင်ပကဖတာဝန်ခံ ဗိုလ်လက်ယာက ပြောပါတယ်။