“ စခန်းရွှေ့နေတုန်း မိုးကလည်းရွာ ဗွက်နစ်နေလို့ ကားကိုဝိုင်းတွန်းနေတုန်း ကြွယ်ပုံဘက်ကလာတဲ့စစ်ကြောင်းနဲ့ တည့်တည့်တိုးတာ။ ဘာမှယူချိန်မရလို့ အကုန်ချန်ထားပြီး ထွက်ပြေးခဲ့ရတာ။ ကျနော်တို့မှာ ဝတ်စရာအဝတ်အစားတောင် မကျန်တော့ဘူး အကုန်မီးရှို့ခံလိုက်ရတယ်”
"ကနီနယ်ထဲကိုတော့ မရောက်သေးဘူးဗျ။ ဒီကောင်တွေက လူတွေမရှိတော့တဲ့ ရွာတွေကနေ သစ်တွေခိုးယူဖို့လာတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ သစ်ကွင်းကကောင်တွေ ဆိုတော့။ စစ်ကြောင်းလာတယ်လို့ သတင်းကြားတာနဲ့ ဒေသခံတွေက ရွာ မှာမနေရဲလို့ထွက်ပြေးခဲ့ကြတာ"
"ပဲလေးမျိုးလို့ခေါ်တဲ့ ၃ လမြေပဲစိုက်တာပါ။ အထွက်နှုန်းက အရင်နှစ်လောက် မထွက်ကြဘူး။ ရာသီဥတုကောင်းပြန်တော့ စစ်ကြောင်းတွေဝင်လာလို့ အေးဆေးမလုပ်ရပါဘူး။ အခုမှနှုတ်နေကြတုန်းပါ။ အကုန်လုံးတော့ မပြီးကြသေးပါဘူး"
“ တပ်သား ကိုကိုအောင်နဲ့ သူနဲ့ညီအကိုတော်တဲ့သူ ၂ ယောက်ထွက်ပြေးသွားလို့ သူတို့ကိုရှာတာမှာ အိမ်ပြန်လာသလားဆိုပြီး ပန်းတောင်းဘက် သူတို့ဇာတိရွာကို သွားရှာပြီး မတွေ့တာနဲ့ အဖေ ဖြစ်သူကို ဖမ်းခေါ်လာတာ”
“ယာခင်းထဲမှာ အလုပ်လုပ်နေတုန်း ၉၀ မမလက်နက်ကြီးကျည်ထိတာပါ။ စိုးရိမ်ရတဲ့အနေအထားမှာရှိတယ်။ လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်တာက တနေ့ကို ၄ ကြိမ်လောက်ရှိတယ်။ ဒီတလုံးက ထိသွားတာ။ ခုမနက်လည်း လက်နက်ကြီး ၃ လုံးကျသေးတယ်။ ရွာသားတွေ သတိပြုနေထိုင်ပေးဖို့ ပြောလိုပါတယ်"
“ဒီနေ့မနက် ရွာထဲမှာ အသုဘရှိတယ်။ သူတို့ဝင်လာတော့ တချို့ကလည်း ပြေးဖို့အချိန် မမီလိုက်တော့ အဖမ်းခံရတာဖြစ်မယ်။ ဖမ်းခံရတဲ့သူတွေက အသက် ၂၀ ဝန်းကျင် နဲ့ ၃၀ ကျော်အရွယ်တွေပါ။ ဘယ်သူတွေလဲဆိုတာတော့ ကျနော်တို့လည်း တိတိကျကျမသိရသေးဘူး။ စကစတွေကလည်း ရွာထဲမှာ ရှိနေတုန်းမို့ပါ”
ဩဂုတ်လ ၂၂ ရက် မနက် ၈နာရီလောက်မှာ အဲ့ဒီယာဥ်တန်းတွေကို ကမ္မနဲ့ ပခုက္ကူအကြားမှာ မြိုင် ပကဖက ဒရုန်းနဲ့ ဗုံးသီးချတိုက်ခိုက်သလို မြေပြင်မှာလည်း မိုင်းဆွဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။
"သူကိုစောင့်ကြည့်နေတာကြာပြီ။ အခြေအနေပေးလို့ ရွာမြောက်ပိုင်းတန်းမှာရှိတဲ့ သူရဲ့နေအိမ်ထဲမှာ ဝင်ရောက်ပစ်ခတ်ခဲ့တာ။ ၂ ချက်ပါ။ နေရာမှာပဲ သေဆုံးသွားတယ်။"
“နယ်တွေမှာဆို စစ်တပ်ထုတ်ကုန်က မရှိသလောက်နီးပါးကို ရှားနေပြီ၊ ပြည်သူလူထုကလည်း အားမပေးကြဘူး၊ ဈေးဆိုင်တွေက မတင်ဘူးဆို ဒီပစ္စည်းတွေက ပြည်သူဆီ ရောက်မှာမဟုတ်တော့ ဈေးဆိုင်တွေကို အဓိကထားပြီးတော့ ဖြန့်နေတယ်၊ မြို့နယ်ပေါင်း ၂၀ကျော်မှာ စနေပြီ။”
"ကျီးကန်မြောက်ရွာက ဒေသခံတချို့က မဖမ်းလောက်ဘူးဆိုပြီး ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာတင်ရှောင်ကြတဲ့သူတွေ ရှိတယ်။ အဲ့ဒီဘုန်းကြီးကျောင်းထဲက ၆ ဦး အဖမ်းခံထားရတယ်လို့ ကြားတယ်။ အခု ကျီးကန်မြောက်ရွာထဲက နေအိမ်တွေကို မွှေနေတယ်"
အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးမြင့်ငြိမ်းဟာ ကျေးရွာသားတွေ သူ့ကို မကြောက်တာကြောင့် ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းက စစ်တပ်ကို ကျေးရွာကိုခေါ်ပြီး ဆိုင်ကယ်တွေ ဖမ်းဆီးငွေတောင်းခိုင်းတာ၊ ကျေးရွာထဲက CDM ဝန်ထမ်း အမျိုးသမီးတဦးကို စစ်တပ်နဲ့ခြိမ်းခြောက်ဖမ်းဆီးခိုင်းပြီး လက်ဝတ်လက်စားတွေ သိမ်းယူတာကြောင့် ရှင်းလင်းလိုက်တာလို့ နတ်မောက် ဂဠုန် PDF တာဝန်ခံ ဗိုလ်အောင်ဒင်ကပြောပါတယ်။
တပိုင်တနိုင်ရေနံတူးသူတွေအနေနဲ့ အခြားလုပ်ငန်းသစ် ပြန်လည်လုပ်ကိုင်ဖို့ ငွေကြေးအရင်းအနှီးနည်းပါးတာနဲ့ ဒေသအတွင်း အလုပ်အကိုင်ရှားပါးတာတွေကြောင့် အခက်တွေ့နေရပြီး ရေနံတွင်းလုပ်သားတွေမှာလည်း ရရာအလုပ်တွေကို လုပ်ကိုင်နေကြပေမယ့် အခြေခံစားကုန်တွေ စျေးနှုန်းကြီးမြင့်တာကြောင့် စားဝတ်နေရေးခက်ခဲနေကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
"ကမ်းပါးတွေက ရေတက်လာချိန်မှာလည်း ပြိုကျတယ် ရေပြန်ကျသွားချိန်မှာလည်း ပြိုကျလေ့ရှိတော့ ကမ်းထပ်ပြိုရင်အန္တရာယ်ရှိမှာစိုးလို့ ပြောင်းရွှေ့ပေးခဲ့တာပါ။ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့တဲ့နေရာဟာ မြစ်ကွေ့နေရာဖြစ်ပြီး ရေကြောင်းထိပ်တိုက်တိုးတဲ့နေရာလည်းဖြစ်တယ်"
"သူက လက်ရှိ ပါရဂူ တတိယနှစ်တက်နေတာ။ တပ်မတော်ပုန်ကန်တာတွေ ရေးလို့ဆိုပြီး ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးပြီး ရန်ကုန်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ကနေပြီး သေဒဏ်ချလိုက်တာ။ ကျန်တဲ့ သူနဲ့အပတ်စဥ်တူသူတွေရော မိတ်ဆွေတွေရော အကုန်လုံးက မသိသလို နေကြတယ်။ သူတို့ဘက်ကို လာပတ်မှာစိုးလို့နေမယ်"
"စစ်တောင်းအနောက်ဘက်ကမ်းကနေ အရှေ့ဘက်ကမ်းကို ပစ်တာပေါ့။ လေးငါးလုံးလောက်ရှိမယ်။ အဲ့ထဲက တလုံးက ပင်ကျော်ရွာထဲကျတာ။ အဲ့ရွာက အစိမ်းထောက်ခံသူများတယ်။ ခုလက်နက်ကြီးကျတာလည်း အစိမ်းထောက်ခံသူတွေနေတဲ့ အိမ်နားကျပြီး ထိကြတာ။"
Sharing Information to the Local